Thumbnail

W mojej epoce już wymieram

Antologia szkiców o twórczości Jana Polkowskiego (1979–2017)

Zawartość

 

W mojej epoce już wymieram. Antologia szkiców o twórczości Jana Polkowskiego (1979–2017) pod redakcją Józefa Marii Ruszara i Izabeli Piskorskiej-Dobrzenieckiej to blisko czterdzieści zebranych w jednym zbiorze tekstów o pisarstwie jednego z największych polskich poetów, ważnego dla polskiej kultury. Książka, przypominając część dotychczasowych komentarzy i oferując nowe, uzupełnia poważną lukę i może służyć jako swoiste kompendium, zawierające recenzje, szkice oraz rozprawy naukowe, w tym teksty interpretacyjne.

Krytyczno-literackie komentarze ułożone zostały w porządku częściowo chronologicznym, od recenzji komentujących podziemne publikacje Polkowskiego (od debiutu poczynając), przez książkowy powrót po ponad dwudziestu latach pisarskiego milczenia, po odrębne uwzględnienie krytycznego sporu wokół wiersza Marcina Świetlickiego Dla Jana Polkowskiego. Osobna część zbioru poświęcona została Polkowskiemu – prozaikowi i publicyście.

Publikacja zawiera teksty autorów znakomitych, reprezentujących trzy generacje krytyków i historyków literatury. Znaczna część tych prac to również znakomita literatura.

 


 

Jan Polkowski

 

Poeta, urodzony 10 stycznia 1953 roku w rodzinie inżynierów rolników w Bierutowie (woj. dolnośląskie). Debiutował w 1978 roku w ukazującym się poza cenzurą kwartalniku „Zapis”. Pierwszą jego książkę wydała w 1980 roku Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA. Ukończył liceum w Nowej Hucie w Krakowie, a następnie studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. Działał w Studenckim Komitecie „Solidarności”. W jego ramach współtworzył bezdebitową Krakowską Oficynę Studentów, a w 1978 zaczął redagować wychodzące poza zasięgiem cenzury pismo „Sygnał”. Podczas trwania „karnawału Solidarności” jako pracownik Zarządu Regionu Małopolska utworzył sieć kilkuset bibliotek przy komisjach zakładowych i zaopatrywał je w „bibułę”. Współzałożyciel niezależnego wydawnictwa ABC. Za swoją działalność 13 grudnia 1981 roku został internowany i osadzony najpierw w więzieniu w Wiśniczu, a potem w Załężu. W latach 80. był wydawcą i redaktorem naczelnym drugoobiegowego pisma „Arka”, a w 1989 roku również dwutygodnika „Świat”. W 1990 roku założył dziennik „Czas Krakowski”, którego był redaktorem naczelnym.

Wiersze Polkowskiego zgromadzone w dziewięciu tomikach poetyckich zostały zebrane w tomie Gdy Bóg się waha: poezja 1977–2017. W latach 80. tłumaczono je na wiele języków.

Wielkim wydarzeniem był powrót literacki Jana Polkowskiego tomem Cantus w 2009 roku, po którym pojawiły się następne znakomite tomy poezji. W 2013 roku zadebiutował jako autor powieści (Ślady krwi), by rok później wydać zbiór esejów (Polska, moja miłość). Był wielokrotnie nagradzany za swoją twórczość. Jest laureatem Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1983). W tym samym roku został również wyróżniony nagrodą podziemnej Solidarności. Opublikowany po długiej przerwie Cantus, przyjęty z ogromnym uznaniem, został uhonorowany Nagrodą im. Andrzeja Kijowskiego (2010). Głosy zostały nagrodzone „Orfeuszem” im. K. I. Gałczyńskiego (2012), a w 2014 roku Polkowski za Ślady krwi otrzymał Nagrodą Identitas. W tym samym roku został także uhonorowany laurem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

W ramach aktywności publicznej i zawodowej pełnił między innymi funkcję rzecznika prasowego rządu Jana Olszewskiego, był doradcą w Komitecie Integracji Europejskiej, przewodniczył radzie nadzorczej Film S.A. i Polskiej Agencji Informacyjnej oraz redagował Portalfilmowy.pl dla Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Założył – i działał w nim – Stowarzyszenie „Samorządny Kraków”. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim oraz Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. 

 

Poezja:

To nie jest poezja, Wydawnictwo NOWA, Warszawa 1980.

Oddychaj głęboko, Wydawnictwo ABC, wyd. 2 rozszerzone,  Kraków 1981.

Ogień. Z notatek 1982–1983, Półka Poetów, Kraków 1983.

Wiatr i liście. Wiersze, Wydawnictwo Świt, Kraków 1984 [tom wydany bez wiedzy i zgody Autora; tytuł nadany przez wydawcę].

Wiersze. 1977–84, Puls, Londyn 1986.

Drzewa. Wiersze 1983–1987, Oficyna Literacka, Kraków 1987.

Elegie z Tymowskich Gór i inne wiersze, Znak, Kraków 1990.

Elegie z Tymowskich Gór 1987–1989, rysunki i grafiki: Jerzy Dmitruk, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.

Cantus, rysunki: Jacek Sroka, Wydawnictwo a5, Kraków 2009.

Cień, rysunki: Jacek Waltoś, Znak, Kraków 2010.

Wiersze. 1977–87, rysunki: Zbylut Grzywacz, Stowarzyszenie NZS, Kraków 2011.

Głosy, zdjęcia: Maria Gąsecka, Stocznia Gdańska, zima 2008, Biblioteka „Toposu”, Sopot 2012.

Antologia, Kolekcja Hachette, Kraków 2013.

Gorzka godzina. Poezje, rysunki: Jacek Sroka, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2015.

Proza:

Ślady krwi. Przypadki Henryka Harsynowicza [powieść], Wydawnictwo M, Kraków 2013.

Polska moja miłość [felietony 2013–2014], Wydawnictwo Pro Patria, Warszawa 2014.

 

Thumbnail

 

Spis treści
Rozwiń wszystko
  1. Spis treści
  2. Józef Maria Ruszar, „A wiosną chciałem ciszę nie nicość zobaczyć”. Poeta, poezja i nasz wspólny los
  3. Początki
    1. Jan Błoński, Język właściwie użyty. O poezji Jana Polkowskiego
    2. Tadeusz Nyczek, Co słychać w Polsce?
    3. Grażyna Halkiewicz-Sojak, A jednak to poezja
    4. Marian Stala, List do Jana Polkowskiego
    5. Marek Zaleski, Poezja Jana Polkowskiego
    6. Marian Stala, Dotknięcie losu
    7. Aneta Mazur, Najwspanialszy ze smutków Europy
    8. Marcin Baran, Poeta milczy, świat istnieje dalej
  4. Wokół pewnego sporu
    1. Dariusz Pawelec, Oko smoka. O wierszu Marcina Świetlickiego „Dla Jana Polkowskiego”
    2. Marian Stala, Polkowski, Machej, Świetlicki, Tekieli…
    3. Krzysztof Koehler, O’Haryzm
    4. Marcin Świetlicki, Koehleryzm
  5. Powrót
    1. Tadeusz Nyczek, Polkowski redivivus!
    2. Tomasz Burek, Opowieść, która… „Cantus” Jana Polkowskiego
    3. Marian Stala, Samotny ogień. Wokół poetyckiego powrotu Jana Polkowskiego
    4. Krzysztof Koehler, „Cantus” Polkowskiego
    5. Andrzej Horubała, Powrót poezji
    6. Andrzej Franaszek, Żarłoczna modlitwa kurzu
    7. Bronisław Wildstein, Ze środka tajemnicy. O tomie Jana Polkowskiego „Cień”
    8. Paweł Próchniak, Polkowski: w doskonałej ciemności (wypisy z historii poezji)
    9. Paweł Próchniak, Gest cienia (notatki o „Cieniu” Jana Polkowskiego)
    10. Paweł Próchniak, Psalm przepaści (pięć notatek z powodu „Głosów”)
    11. Wojciech Kudyba, O „Głosach” Jana Polkowskiego
    12. Przemysław Dakowicz, Na marginesie „Głosów” Jana Polkowskiego (kartki wydarte z notatnika)
    13. Józef Maria Ruszar, „Gorzka godzina” Jana Polkowskiego
  6. Proza
    1. Krzysztof Koehler, Tropienie śladów
    2. Andrzej Horubała, Święto literatury
    3. Wanda Zwinogrodzka, Dziedzictwo zła
    4. Maria Woś, By świeciła pamięć. (O „Śladach krwi” Jana Polkowskiego)
    5. Wiesław Ratajczak, Cień ojca
    6. Wanda Zwinogrodzka, „Bo jestem z kraju smutnego Ilotów…”
  7. Rozprawy i interpretacje
    1. Jacek Trznadel, Jan Polkowski. Męczeńska ikona Rosji
    2. Zofia Zarębianka, Przebudzenie jako odkrycie pulsu wewnętrznej ciemności. Jan Polkowski, „Rzeka”
    3. Stanisław Gawliński, Życie historią. Interpretacja wiersza Jana Polkowskiego „Czy narodziłeś się, człowieku?”
    4. Józef Maria Ruszar, Popiół i obietnica. Mityczne Kresy Jana Polkowskiego w wierszach „Pniowo” i „Ortografia”
    5. Wojciech Kudyba, Złe miejsca w poezji Jana Polkowskiego
    6. Krzysztof Koehler, Jan Polkowski – poeta polski
    7. Wojciech Ligęza, Osobny. Spojrzenie na całość
  8. Rozmowa
    1. Izabela Piskorska-Dobrzeniecka, Józef Maria Ruszar, Nieprzeparta chętka mówienia prawdy. Rozmowa z Janem Polkowskim

 

  1. Table of Contents
  2. Józef Maria Ruszar, “And in the spring I wanted to see silence, not nothingness”. The poet, poetry and our common fate
  3. Origins
    1. Jan Błoński, Language properly used. About the poetry of Jan Polkowski
    2. Tadeusz Nyczek, What's up in Poland?
    3. Grażyna Halkiewicz-Sojak, It is poetry after all
    4. Marian Stala, Letter to Jan Polkowski
    5. Marek Zaleski, The poetry of Jan Polkowski
    6. Marian Stala, A touch of faith
    7. Aneta Mazur, One of Europe's greatest sorrows
    8. Marcin Baran, The poet is silent, the world goes on
  4. About a certain dispute
    1. Dariusz Pawelec, Eye of the dragon. About Marcin Świetlicki's poem “For Jan Polkowski”
    2. Marian Stala, Polkowski, Machej, Świetlicki, Tekieli…
    3. Krzysztof Koehler, O’Harism
    4. Marcin Świetlicki, Koehlerism
  5. The return
    1. Tadeusz Nyczek, Polkowski redivivus!
    2. Tomasz Burek, A story that... Jan Polkowski's “Cantus”
    3. Marian Stala, Lone fire. About the poetic return of Jan Polkowski
    4. Krzysztof Koehler, Polkowski's “Cantus”
    5. Andrzej Horubała, The return of poetry
    6. Andrzej Franaszek, Ravenous prayer of dust
    7. Bronisław Wildstein, From the centre of the mystery. About Jan Polkowski's volume “Shadow”
    8. Paweł Próchniak, Polkowski: in perfect darkness (extracts from the history of poetry)
    9. Paweł Próchniak, Gesture of a shadow (notes about “Shadow” by Jan Polkowski)
    10. Paweł Próchniak, Psalm of the abyss (five notes due to “Voices”)
    11. Wojciech Kudyba, About Jan Polkowski's “Voices”
    12. Przemysław Dakowicz, On the margin of “Voices” by Jan Polkowski (pages ripped from a notebook)
    13. Józef Maria Ruszar, Jan Polkowski's “Bitter hour”
  6. Prose
    1. Krzysztof Koehler, Tracking traces
    2. Andrzej Horubała, A festival of literature
    3. Wanda Zwinogrodzka, The legacy of evil
    4. Maria Woś, So that memory may shine. About Jan Polkowski's “Traces of blood”
    5. Wiesław Ratajczak, The shadow of the father
    6. Wanda Zwinogrodzka, “For I am from the sad land of Ilots...” [*translation by Catherine O'Neil]
  7. Dissertations and interpretations
    1. Jacek Trznadel, Jan Polkowski. Martyr icon of Russia
    2. Zofia Zarębianka, Awakening as the discovery of the inner pulse of darkness. Jan Polkowski, “River”
    3. Stanisław Gawliński, Living by history. An interpretation of Jan Polkowski's poem “Have you been born, man?”
    4. Józef Maria Ruszar, Ashes and promises. Mythical Borderlands of Jan Polkowski in the poems “Pniowo” and “Ortography”
    5. Wojciech Kudyba, Bad places in the poetry of Jan Polkowski
    6. Krzysztof Koehler, Jan Polkowski – Polish poet
    7. Wojciech Ligęza, The separate one. A look at the whole
  8. Interview
    1. Izabela Piskorska-Dobrzeniecka, Józef Maria Ruszar, Irresistible fancy to speak the truth. An interview with Jan Polkowski

 

Thumbnail

 

 

Thumbnail