1 X 2016 | Prof. Jan Andrzej Kłoczowski OP o trzech pojęciach filozofii religii (Logos, Mythos, Fides)

Pierwszy wykład o. prof. dr hab. Kłoczowskiego poświęcony był zagadnieniom filozofii religii. We wstępnym omówieniu przedmiotu badań filozofii religii podkreślona została różnica pomiędzy filozofią a religią, a także pomiędzy teologią a filozofią Boga. Problematyka filozofii religii została sprecyzowana wokół trzech zagadnień: Logos, Mythos i Fides. Te trzy pojęcia oraz ich wzajemne uwarunkowania stanowiły centrum rozważań.

Logos związany jest z refleksją rozumu, mit jest próbą opisu i wyjaśnienia rzeczywistości oraz, jak zauważa Mircea Eliade, wiąże się z rytuałem, który się naśladuje, powtarza. Mit i Logos łączą się w filozofii spotkania – to poznawanie mądrości nie przez mity, ale przez odwołanie się do myślenia i do świata przez obserwację, która prowadzi do zrozumienia.

Pomiędzy mitem a wiarą zaznacza się różnica w rozumieniu czasu i przestrzeni. Mit pyta o to, co było na początku i o to, co się cyklicznie powtarza, istnieje w czasie początku i odradzania. Współcześnie czas pojęty cyklicznie wiąże się z religiami, które zakładają istnienie procesu reinkarnacji – wiecznego powrotu. Czas biblijny to czas początku i końca, wypełnienia się zapowiedzi Boga. Czas ma w tym wypadku charakter linearny. W wierze chrześcijańskiej łączy się z początkiem świata i jego kresem.

Zagadnienia związane z filozofią religii zostały nakreślone w historycznym kontekście przemiany tej dziedziny nauki. W czasach starożytnych religia organizowała społeczną i polityczną relację człowieka do bogów. W chrześcijaństwie położono nacisk na vera religio – prawdziwą wiarę, która (wg słów św. Tomasza z Akwinu) wyjaśniała, że oddawanie czci Bogu jest cnotą. W myśleniu tym istotny jest aspekt etyczny, który wskazuje na to, co jest godziwe, a co nie jest. Nie istniało zatem polityczne, wynikające ze społecznego porządku wyznaczenie tego, co jest przedmiotem wiary i jak zachowuje się wobec państwa i władcy człowiek wierzący.

Istotny dla filozofii religii okazał się rozłam pomiędzy Logos i Fides (podział na protestantyzm i katolicyzm, rozdział rozumu i wiary, rozróżnienie pomiędzy łaską a przesłankami intelektualnymi).  Dla filozofii  religii ważne było rozróżnienie problemu Boga od problemu religii. Powołując się na zdanie Hume’a, religia jest sprawą bardziej obyczajową, wiąże się z etycznym wymiarem życia człowieka. Jest także narzędziem społecznego dyscyplinowania. Na tle tych rozważań omówione zostały najważniejsze założenia teizmu. Odpowiedzią na religię oświecenia były dociekania Kanta (krytyka metafizyki) oraz Hegla (fenomenologia ducha), współcześnie zaś Husserla, Schelera i Gadamera, w których zaproponowano ścieżkę teologii filozoficznej. Prowadzi ona do metody hermeneutycznej w badaniu tekstów kultury.

Wykład zamknęła dyskusja na temat rozróżnienia rozumienia religii i wiary na przestrzeni wieków oraz roli rozumu w dochodzeniu do prawd objawionych. Punktem wyjścia dyskusji były słowa św. Augustyna: „wiara szukająca rozumu”.

Thumbnail
Thumbnail
Thumbnail

 

 Zapraszamy do obejrzenia pełnej GALERII ZDJĘĆ z wydarzenia.


Seminarium odbyło się w ramach realizacji grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki „Obrazy Boga, człowieka i świata w literaturze polskiej XX wieku. Interdyscyplinarny projekt literaturoznawczy mający służyć humanistycznej refleksji, która dotyczy odniesień metafizycznych i poszukiwania transcendencji w literaturze”, numer rejestracyjny 11 H 13 0472 82; miejsce realizacji: Instytut Myśli Józefa Tischnera w Krakowie.

Kierownik: dr Józef Maria Ruszar.

Dodano

01.10.2016 21:31:05

Kategoria
  • Obrazy Boga