Otwieranie głosu

Studium o wczesnej twórczości Zbigniewa Herberta

Książka jest nieznacznie zmienioną wersją rozprawy doktorskiej, napisanej pod kierunkiem Pani Profesor Ewy Miodońskiej-Brookes i obronionej w roku 2008 na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

 

Od Autora

Serdecznie dziękuję Pani Profesor za opiekę promotorską, za inspirujące uwagi oraz rozmowy, bez których nie zdołałbym otworzyć własnego głosu. Bardzo dziękuję Recenzentom doktoratu, Panu Profesorowi Jackowi Łukasiewiczowi oraz Panu Profesorowi Wojciechowi Ligęzie, za słowa zachęcające do publikacji rozprawy i za uwagi, w świetle których mogłem dokonać ważnych korekt i usprawnień.

Słowa wdzięczności kieruję do Pani Katarzyny Herbertowej, która wyraziła zgodę na moje kwerendy archiwalne, przeprowadzone w Warszawie, w prywatnym mieszkaniu. Dziękuję za gościnność i okazane zaufanie. Czytanie rękopisów Poety w Jego własnym pokoju, przy Jego biurku jest doświadczeniem pięknym i, niezależnie od wymiernych pożytków badawczych, posiada swą wartość osobną, autonomiczną.

W świat Herbertowskich rękopisów wprowadził mnie Pan Henryk Citko, kustosz Archiwum Zbigniewa Herberta w Warszawie, który wykazywał zrozumienie dla moich próśb oraz pytań, a także udzielał cennych podpowiedzi w kwestiach związanych z datowaniem utworów.

Za życzliwą i mądrą pomoc serdecznie dziękuję Panu Józefowi Marii Ruszarowi, Dyrektorowi Warszawskiego Festiwalu Poezji im. Zbigniewa Herberta. Konferencje współorganizowane przez tę instytucję sprzyjały prezentowaniu i dyskutowaniu tez powstającej rozprawy doktorskiej.

Mateusz Antoniuk

 


Oparte na rzetelnych poszukiwaniach archiwalnych, gruntownie przemyślane, potwierdzone przez świetną znajomość literatury polskiej, ujawniające prawdziwy talent autora-interpretatora, ustalenia Mateusza Antoniuka są niezwykle ważne i - co podkreślić należy - obowiązujące dla znawców dzieł Herberta. Po raz pierwszy bowiem, od razu w dojrzałym kształcie, otrzymujemy systematyczne przedstawienie oraz uporządkowanie wczesnego okresu tej twórczości. [...] W przybliżaniu metod kształtowania wiersza rekonstruowanych na podstawie wnikliwych analiz rękopisów autor osiąga mistrzostwo: to tekstologiczne studium jest po prostu frapujące.

Wojciech Ligęza

Spis treści
Rozwiń wszystko
  1. Spis treści

  2. Głos poety, czyli kilka uwag tytułem wstępu

  3. Otwarcia twórczości: 1948–1951

    1. Aneks: „Parnasizm”, „impresjonizm” i „kreacjonizm” w wierszach z lat 1949–1952

  4. Cz. I – Modele rodzajowo-gatunkowe

    1. Rozdział 1. Rodzajowa i gatunkowa instrumentacja wypowiedzi

    2. Rozdział 2. Metody kształtowania wiersza

    3. Rozdział 3. Przygoda z formą dramatyczną. Od widowiska historycznego do dramatu niekonkluzywnego

    4. Rozdział 4. Narracje i fabuły. Nieznane opowiadania

  5. Cz. II – Język jako przestrzeń aktywności poetyckiej

    1. Rozdział 1. „Nie nam żałować – gryzipiórkom”… W poszukiwaniu poetyckiej formy funeralnej

    2. Rozdział 2. Martwe, żywe… Spotkania z sensem teologicznym

    3. Rozdział 3. Słońce nocy i Kelnerzy w pustych restauracjach. Co to znaczy: aktywność w języku?

    4. Rozdział 4. „Czułość bywa”… O jednym wyrazie w języku poety

  6. „Odtąd wszystko będziesz powtarzał”… Zamknięcia (i nowe otwarcia) 1954–1957